Hindsight Bias

Bir soru soruldu size ve yanlış bildiniz yada cevap veremediniz ardından size cevap söylendiğinde ahhhh ben bunu biliyordum dediniz. Heh işte bu Hindsight biastır. İş işten geçtikten sonra bunu önceden bildiğinize dair bir önyargıdır. Daha örneklendircek olursak mesela maçlarda yada yarışmalarda çok sık karşılaşılır. Futbol maçından örnek maç biter ve dersiniz ki belliydi zaten onların yeneceği yine hind sight bias. yada normal günlük hayattan sevgilinizle atıştınız ardından onun bu olaya böyle tepki verceği belliydi zaten yada aramayacağını biliyordum gibi uzatabiliriz.. sizinde aklınıza  hayattan örnekler geliyordur. Psikolojide bu tip örneklere hindsight bias denir.


- resme örnek bisikletten düştükten sonra bunu denememem gerektiğini biliyordum demek başka bir hindsightbias örneği :) 

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Heuristic

Resim
Heuristik aklımızın patikaları kestime kısa yollarıdır. Belirsizlik durumlarında yada sorun çözmede hemen karar vermemizi sağlarlar. Availability heuristic( bulunabilirlik kısayoluna) göre daha kolay akla gelen daha sık karşılaşılana göre yargılar oluşturulur. Örneğin çevreniz ve siz sürekli fast food yiyorsanıız buna göre fast food yeme oranının fazla olduğu yargısını verirsiniz. Herkes dünyaya kendi penceresinden bakar sözü bunu anlatır diye düşünüyorum. Hayatınızda ne sık fazla yada az ise onun dünyada çevrenizde fazla yada az olduğunu düşünürsünüz gerçeklik yargılarınız ona göre oluşur. Representativeness heuristic ( temsil kısayolu ) birbirine benzeyen objelerin aynı özellikleri taşıdığını düşünmeye denir. Kısacası genelleme yapmaktır. Aynı burcu taşıyan herkesin aynı kişisel özellikleri taşımasını beklemek yada biri aldattı diye diğerlerininde aldatcağı yargısı temsil kısa yoluna örnektir.Nietzche nin dediği gibi bu dahil bütün genellemeler yanlıştır. Bizimde kısayol olan
Devamı

Davranışları açıklama; Attribution Teorisi , Yükleme Teorisi

Resim
Diyelim ki arkadaşınız sınavdan düşük bir puan aldı. Neden diye sorduğumuzda  ya sınava iyi çalışmıştır  (internal attribution ) yada sınav zordu ondan deriz ( external attribution ). Attribution teorisi etrafımızda ki insanların davranışlarını anlamlandırmaya, açıklamaya çalışır. Eğer kişiyle alakalı, kişisel bir açıklamaysa , internal attribution yada dispositional attribution denir. . Internal attribution da içsellik söz konusudur yani herhangi bir kişiden(karakterden) vs  kaynaklanan bir durumdur. sınava iyi çalışmamıştır. yada işte çalışan birinin patronu ona kızsaydı internal attributiona göre patronu kızgın bir insan diyebilirdik.(kişinin karakteri öyle diye)   External attribution ise durumla  , çevreyle , olayla alakalıdır. İlk örneğimizde sınavın zor hazırlanması dedik, bu kişiden kaynaklanan bir olay değil tamamiyle durumdan kaynaklanandır. Diğer sınava katılanlara göre de sınav zor olabilir yada patron kötü bir gün geçiriyordur yada çalışan , büyük bir hata yapmıştır
Devamı

Bilinçaltı beynimizin neresinde?

Resim
Hiç merak ettiniz mi eğer herşey beynimizde gerçekleşiyorsa, bilinçaltıda zihnimiz gibi soyut bir kavramsa o zaman bilinçaltını kontrol eden yerler neresi yada öyle bir yer var mı? Freud kısmen de olsa haklı mı? Freud haklı mı bilinmez ama Vucudumuz sırlarımızı tuttukça, konuşmadığımızda anksiyete stres hatta depresyon yaratabilecek hormonları salgılattırır.İnsan sosyal bir varlık ve bu bastrıp sakladığımız duyguların sonucu olarak salgılanan bu hormonlar da  bilinçaltımızın etkisi değil de nedir..Üzerimizde böylesine etkisi olan bilinçaltının önemini yadsımak olmaz.Duygularımızı paylaştıkça stres hormonlarının seviyesi düşer. Bütün bu hormon salgılama işlemleri ile bilinçaltnın nasıl bir alakası olabilir? Bir kere şunu açığa kavuşturalım her uyuyan bilinçsiz her uyanık bilinçli olcak diye bir şart yok .Çünkkü beynimizde ki Brain Stem uyanıklığımızı kontrol ederken Cortexde bilincimizi kontrol eder. Bilinçaltı davranışlarımızdan Otonomik Sinir Sistemimiz sorumludur. Nefes alışverişle
Devamı